Nguời Co không có truyền thống dệt vải vì vậy vải và đồ
may mặc đều mua của dân tộc khác, phần lớn là mua của người Kinh và người Xơ
Đăng. Theo truyền thống, nam giới thường ở
trần, đóng khố; nữ quấn váy, ở trần sau này có mặc áo cộc tay và yếm, Váy phụ
nữ trước đây không dài, thường qua gối 20~25cm. Có nhóm mặc áo chui đầu, không
tay, cổ khoét hình tròn hoặc vuông. Trời lạnh mỗi người khoác thêm tấm vải dài,
rộng. Đồng bào thích đeo vòng cổ, vòng tay, hoa tai bằng đồng hoặc bạc, nhưng
thích nhất là vòng hạt cườm. Phụ nữ quấn nhiều vòng cườm các màu quanh eo lưng.
Con gái chưa chồng búi tóc về bên trái, sau khí lấy
chồng búi tóc trên đỉnh đầu.
TRANG PHỤC PHỤ NỮ CO
Trang phục phụ nữ Co gồm có áo, váy và đồ trang sức (xem ảnh 97, 99,100,102,103,104).
– Áo (ao) được cắt may theo kiểu chui đầu (pon cho). Thân áo phía trước và thân áo phía sau (ca riêc) dài 60cm, rộng 52cm; lay áo (tỉ ạọ) dài 40cm.
Đồng bào thích mặc áo với nhiều màu khác nhau, nhưng màu trắng được coi là sang trọng hơn, vì theo họ, áo màu trắng sẽ làm nổi bật các đồ trang sức mang trên người.
Đây là loại áo truyền thống của đồng bào, song hiện nay lớp thanh niên và trung niên đã mặc áo sơ mi và quần âu, loại áo trên chỉ mặc trong những dịp lễ hội và cưới hỏi.
– Váy (a tea) của phụ nữ Co may bằng vải công nghiệp, màu đen, dài 89cm, rộng 69cm. Gấu váy (tea a ríc) có táp thêm 4 dải vải màu khác nhau. Ngay mép gấu váy táp vải đỏ, tiếp đó là vải trắng, xanh và trắng ngà. Cách mép gấu váy về phía thân váy ghép một băng vải 4 màu như ở mép gấu váy.
Cách trang trí váy của phụ nữ Co đơn giản, chủ yếu là hoa văn ghép vải màu theo lối băng ngang.
Hiện nay, loại váy trang trí hoa văn băng ngang ở dưới gấu váy chỉ được sử dụng vào các dịp hội hè, lễ tết (đâm trâu, tết sau vụ thu hoạch). Lớp phụ nữ trung niên trở lên mặc váy đen không trang trí hoa văn, đại bộ phận nữ thanh niên người Co mặc quần âu, áo sơ mi.
– Túi đeo (ka sui) được đan bằng nan cây lồ ô, thân túi nẹp bằng cây lồ ô để túi có dáng thẳng đứng. Túi có 3 ngăn lớn ở giữa, 2 ngăn nhỏ 2 bên. Túi cao 44cm, rộng 40cm, ngăn giữa dùng đựng dao, 2 ngăn 2 bên (vái sui kót) dùng để đựng ông vôi, trầu, cau. Ngoài ra khi nam giới người Co đi săn cũng sử dụng túi đựng mũi tên, nỏ. Ngày nay, khi ra khỏi nhà, người Co thường đeo túi ka sui vì nó không chỉ là vật đụng đồ cá nhân mà còn có giá trị như một loại trang sức của cả nữ và nam.
– Cườm đeo đầu (nhúc): là một trong những đồ trang sức không thể thiếu đối với phụ nữ Co khi đến tuổi thành niên. Số lượng dây cườm đeo trên đầu cùng phản ánh tình trạng giàu, khi mặc, khố được luồn qua háng rồi quấn quanh hông. Đằng trước và sau để buông hại đầu tua dài tận khuỵu chân. Với cách mặc như vậy, dưới thời Pháp thuộc với quan điểm miệt thị dân tộc, họ gọi dân tộc Co và các dân tộc khác đóng khố là “Mọi có đuôi”.
Từ cách đây 30 năm, nam giới người Co không mặc khố nữa mà mặc quần như người Kinh. Họ chỉ đóng khố trong ngày lẻ đâm trâu hoặc dịp cúng Giàng của dân tộc.
Từ khóa tìm kiếm nhiều:
trang phuc tay nguyen
