Thứ Sáu, 26 tháng 6, 2015

Mặt nạ múa (cà bar dắc)tộc người Khmer


      Mặt nạ múa (cà bar dắc) được làm bằng bìa các tong, vải quét sơn, rơm và gỗ. Trước tiên người ta phải làm khuôn bằng đất sét, có khuôn rồi mới lót vải, quét sơn. Khi đất khô mới đục và khoét đất ra.
Có tới 36 mặt nạ khác nhau được sử dụng trong múa Chằng, khi múa mặt nạ được dùng kết hợp với bộ y phục nhiều màu.

Mặt nạ múa (cà bar dắc)tộc người Khmer

      Bộ y phục và mặt nạ dùng trong lễ dâng bóng tuyệt đối không dược dùng trong đám ma và đám cưới. Kiểu mặt nạ này thường có nhiều tầng, mỗi tầng đều có tai (ka chiếc) bằng bìa các tông, mũi (tvà mo), mắt (phanéc), răng (minh). Ở tầng thứ 4 có hình Phật (Prasia) làm bằng gỗ (xa đao). Ngoải lớp sơn dùng để quét ngoài, người Khmer còn dùng nhựa quả brihúc để gắn, liên kết các lớp vải của mặt nạ.
      Có thể thấy, trên sân khấu Dù kê, loại ca kịch ra đời từ những năm 30 của thế kỳ trước, hình tượng Chàng có mặt rần gầu giống như “kép núi’’ trong tuồng tích của gánh Hát Bội và Bồ Quảng, với cặp nanh cong và dài, lúc ngậm vào lúc chia ra hai hên mép. làm tăng thêm tính hung dữ. Tất cả đều là biểu tượng đặc trưng của các nhân vật phản diện trên sân khấu tuồng. Còn trên sân khấu Rô băm, hình tượng Chẳng xuất hiện dưới mạt nụ nhiều tầng đầu, nhiều bộ mặt với bộ quần áo màu đen biểu tượng cho tâm địa độc ác; bộ mặt dự tợn với đôi mắt ốc nhồi, tai thú, miệng có cặp nanh dài, mùi sư tử, biếu lộ thuộc tinh ăn thịt người. Nhân vật Chằng xuất hiện với cây chày vồ, nghênh ngang, lúc nào cũng sẵn sàng đánh giết đưa đến cho người xem một ấn tượng khủng khiếp. Diệt Chằng trên sân khấu Rò băm có ý nghĩa ma thuật, là trừ khử các tai họa xui xẻo và cầu an cho phum sóc.
      Ngày xưa khi biểu diễn, nghệ nhân phải mặc y phục theo kiểu truyền thống dân tộc Khmer. Ngày nay loại hình nghệ thuật này cũng có một số biến đồi về trang phục để phù hợp với nhu cầu thường thức cũng như có thêm mặt nạ hình đầu khỉ, đầu chằn, bà già… đề tăng sự thu hút cho người xem.