Trang phục của các tộc người nhóm ngôn ngữ
Môn – Khmer mang tính xã hội cao, ngoài giá trị vật chất phù hợp với bối cảnh
và điều kiện sống, trang phục còn thể hiện sâu sắc những giá trị văn hoá, xã
hội truyền thống mang đặc trưng văn hoá tộc người. Nó thể hiện tư tưởng, tình
cảm, quan niệm thẩm mỹ, niềm tin tôn giáo và đạo đức cộng đồng. Hình tượng và
nghệ thuật trang trí trên trang phục phản ánh một phần cuộc sống của các tộc
người nhóm ngôn ngữ Môn – Khmer, phản ánh thế giới quan, tư duy, quan niệm và
ước vọng của người dân về cuộc sống của họ.
Thông qua chất liệu, loại hình, đồ án và
phương pháp trang trí khác nhau trên trang phục đã cho thấy nét đặc sắc trong
văn hoá của các tộc người nhóm ngôn ngữ Môn – Khmer. Đó là những biểu hiện và
thể hiện thái độ, phương cách ứng xử văn hóa của con người với môi trường tự
nhiên và môi trường xã hội mà ở đó họ sinh sổng. Trang phục cũng phản ánh trình
độ phát triển khá cao, đời sống xã hội ngày càng tiến bộ, đổi mới của các tộc
người nhóm ngôn ngữ Môn – Khmer.
Trang phục các tộc người nhóm ngôn ngữ Môn –
Khmer là sản phẩm văn hoá, là biểu hiện của lối sống, nếp sống của từng tộc
người. Điều này được thể hiện trong sự phân biệt giữa trang phục ngày thường
với lễ phục dùng trong hội hè, lễ tết, cưới xin, ma chay… hoặc những cách lý
giải khác nhau về hình dáng, màu sắc các hoạ tiết hoa văn trên vải… Mỗi loại
trang phục đều mang đặc trưng phù hợp với tâm lý, giới tính, lứa tuổi, trạng
thái sinh hoạt. Điều đó thể hiện khả năng thích ứng, cách ứng xử với môi trường
tự nhiên và xã hội mà các tộc người nhóm ngôn ngữ Môn – Khmer sinh sống.
Màu sắc trang phục của các tộc người nhóm
ngôn ngữ Môn – Khmer được xử lý tinh tế và hài hoà. Bố cục các màu sáng – tối,
nóng – lạnh cân đối, mang phong cách riêng và không kém phần hiện đại. Với sự
kết hợp cả ba hình thức trang trí, tạo ra cho trang phục không chỉ sống động về
màu sắc, mô tip hoa văn cũng rất phong phú, phản ánh thế giới quan sâu sắc của
họ. Ngoài các hoạ tiết dưới dạng đường thẳng, đoạn thẳng các tộc người nhóm
ngôn ngữ Môn – Khmer còn thành thục trong việc bố cục đồ án hoa văn hình tròn,
đường cong, hình móc, hình chữ s… Những họa tiết đường cong, đường xoáy thanh
thoát, nhịp nhàng, uyển chuyển như vậy tạo cho bố cục của mỗi mảng hoa văn trở
nên hài hoà hơn và tránh được sự đơn điệu.
